Sıcak Hava Koşullarında Beton Dökümü (Bölüm 1)
Sıcak hava, beton dökümü sırasında üç ardışık gün boyunca ortalama sıcaklığın 30 °C'nin üzerinde olduğu ve genel olarak ülkemizde yaz aylarında ortalama sıcaklığın 30 °C'nin üzerinde olduğu hava koşuludur (TS 1248).
Normal hava koşullarında beton döküm sıcaklığı +5 °C ile +30 °C (TS 1247) olarak tanımlanmaktadır.
Teslimat anındaki taze beton sıcaklığı kullanıcı ile üretici arasında belirlenebilir (TS EN 206-1). Teslimat anındaki taze beton sıcaklığı +5 °C olarak öngörülmüştür. En uygun beton döküm sıcaklığı 10 °C-15 °C olarak düşünülebilir.
Sıcak Havanın Taze Betona Etkileri
Sıcak hava koşullarını sadece hava sıcaklığı olarak değil, ortam ve beton sıcaklığı, nem, rüzgar hızı ve güneş radyasyonunun bir kombinasyonu olarak değerlendirmek gerekir.
Yüksek sıcaklıktaki rüzgar ve bağıl nem suyun buharlaşmasını etkiler. Doğal olarak sıcaklığın karıştırma işleminde, döküm işleminde ve bekleme sürecinde taze betonun kalitesi üzerinde büyük etkisi vardır. Bunun nedeni su oranının, sıcaklık kaybının, termal çatlama riskinin, plastik büzülme çatlaklarının oranının ve soğuk derz oluşumunun artması, çatlaklara bağlı priz süresinin, dayanıklılığın ve 28 günlük dayanımın azalmasıdır. Renk farkı ve soğuk derz nedeniyle estetik olmayan bir görüntü oluşur, geçirgenlik artabilir.
Beton sıcaklığının 15 °C - 20 °C arasında olması idealdir; ancak bu her zaman böyle değildir. TS EN 206-1 standardına göre beton sıcaklığı minimum 5 °C olmalıdır. Beton sıcaklığının 32 °C'nin (ASTM C 94) üzerinde olmaması idealdir, ancak bu standardın bir üst sınırı yoktur. Genellikle 1m2 beton yüzeyinde bir saatte buharlaşan su miktarı 1 kg'dan fazla ise gerekli önlemler alınmalıdır.
Yapılan araştırmalar sonucunda ilk 24 saat 38°C'de kürleme elde edilen beton numunelerinin 28 günlük dayanımının normal duruma göre %10-15 daha düşük olduğu tespit edilmiştir (ACI 306R).
Sıcaklık ile dayanım arasında ters orantı vardır, yani karışımın dökülmesi ve beklenmesi sırasında betonun dayanımı ile doğrudan etkileşime giren başlıca faktörlerden biridir. Optimum sıcaklık koşulları göz ardı edilerek dökülen betonda çatlaklar meydana gelmektedir.
Beton Üretiminde Alınması Gereken Önlemler
Malzemeler ortam koşullarına uygun şekillerde depolanmalıdır. Örneğin agrega gölgede depolanmalı veya doğrudan soğutulmalıdır. Çimento siloları izole edilmelidir.
Su, izole tanklarda ve mümkünse yeraltında muhafaza edilmelidir. Bu konuya çeşitli alternatifler olarak su soğutma sistemleri kullanılmalıdır.